"Тойбастар" корпорациясы

...................................................................................................................
Қазыбектің талас ағайындары – Бертіс би мен Тілеуке би мұның ел ішіндегі абыройын көре алмай, жастарынан үлкендігін малданып, мұны бір күн шақырып алады. Әуелі Бертіс би тұрып:
Ақылы елден артылған,
Ақылың болса мақтан.
Ынтымағы жұрттан асқан,
Жақының болса, мақтан.
Сенің жасың кіші ғой,
Ағаның алдына шығудан сақтан, - деп ескертеді.
Қазыбек оларға:
- Бір бала бар -
Атаға жете туады.
Бір бала бар –
Атадан өте туады
Бір бала бар –
Кері кете туады! –
деп жауап береді. Мұның айтқанын ана екеуі кек тұтып, күні бұрын дайындап қойған адамдарына белгі береді. Бұзықтар Қазыбекті шекпенмен жауып, сабаламаққа айналады. Сол кезде аттың дүбірі естіледі. Бұл келген Қазыбектің кенже інісі Бөдене батыр екен. Ағайындарының ағасын оңаша шақыруынан қауіптеніп, асығып жеткен беті осы еді. Ашулы батыр ана екеуіне қылыш ала ұмтылады. Қазыбек інісін тоқтатып:
- Шырағым, бір қолың ұрысшы болса, екінші қолың арашашы болсын. Ашу – араз, ақыл – дос, ақылыңа ақыл қос. Жауға сілтер қаруыңды ешуақытта жақыныңа сілтеме, - депті.
Айнала жиналған халайықтың алдына шығып, сонда Қазыбек былай толғайды:
Өркенім өссін десең,
Кекшіл болма –
Кесапаты тиер еліңе.
Елім өссін десең,
Өршіл болма –
Өскеніңді өшірерсің.
Басына іс түскен пақырға,
Қастық қылма –
Қайғысы көшер басыңа,
Жанашыры жоқ жарлыға,
Жәрдемші бол асыға,
Киын –қыстау күндерде,
Өзі келер қасыңа.
Бүгін сағы сынды деп,
Жақыныңды басынба!
......................................................

Жас талапкер Қаражігіт Қаз дауысты Қазыбекке сәлем бере келгенде, аға би:
- Атадан жақсы ұл туса,
Елінің туы болады,
Атадан жаман ұл туса,
Көшінің ең соңы болады,-
деген, сен осының қайсысы боласың? – депті.
Сонда жүгініп отыра кеткен Қаражігіт:
- Ораздының кәрісі,
Қартайғанда қазына болады.
Шиырлының кәрісі,
Қартайғанда қазымыр болады, -
деген. Сіз өзіңіз соның қайсысы боласыз? –депті.
Қазыбек жүректі жастың жүзіне қарап:
- Е,халқым сөзімді тыңдаса , қазынасы болармын, - депті.
- Мен де, халқым құп алса, елімнің туы болармын, - деп Қаражігіт орнынан ұшып тұрып, Қазыбекке қайтадан барып сәлемдесіпті.
......................................................................................................................
Қазыбек биге бір адам: «Кім жақын, не қымбат, не қиын?» деген үш сұраққа жауап беріңізші деп қиылып отырып алыпты. Сонда Қазыбек былай деп жауап қайтарған екен:
1
Тату болса , ағайын жақын,
Ақылшы болса, апайың жақын.
Бауырмал болса, інің жақын,
Алдыңа тартқан адал асын,
Қимас жақын – қарындасың,
Сыбайлас болса,нағашың жақын.
Адал болса досың жақын,
Еркелейтін немерең жақын.
Өз ұрпағың-шөберең жақын.
Жан серігің жас кезіңнен
Бәрінен де әйелің жақын.
2
Алтын ұяң – Отан қымбат,
Құт берекең – атаң қымбат.
Аймалайтын анаң қымбат.
Мейірімді апаң қымбат.
Асқар тауың - әкең қымбат.
Туып өскен елің қымбат.
Ұят пенен ар қымбат,
Өзің сүйген жар қымбат.
3
Арадан шыққан жау қиын,
Таусылмайтын дау қиын.
Шанышқылаған сөз қиын;
Дәл осындай жағдайда,
Пана болмас өз үйің.
Жазылмаса дерт қиын,
Іске аспаған серт қиын.
Ақылыңнан адасып,
Өзің түскен өрт қиын.
Не істеріңді біле алмай,
Ашиды сонда бас, миың.
...................................................................