НАУ ШЕШЕН

25-10-2014, 15:49. Орнатқан: arystan

Нау деген бидің бір ешкісі жоғалып, ешкісін сойған ұрысы табылыпты. Ұры бір ешкінің орнына екі ешкі төлейін десе, Нау көнбепті. Ханға төрелесуге барыпты. Хан Наудың бір ешкісінің төлеуіне үш ешкі бергізіпті – алмапты, тқрт ешкі бергізіпті – алмапты. Сонан соң хан:
- Не қылғаның мынау, ешкіңнің иесі бар еді, соншама, - деп сұрапты. Сонда Нау:
Ешкімнің іші толған лақ еді.
Саусам сүті бұлақ еді.
Қап-қара құрты бар еді,
Қарын-қарын майы бар еді.
Сойсам терісібұтыма қап еді,
Мүйізі пышағыма сап еді,
Қатыным қандай қөретін еді, -
деп шұбырта жөнелтіпті.
- Е, жағын қарысқар, мақтауын келістірдің. Енді ешкіңнің төлеуін айтшы, - депті хан,
- Төлеуіне төрт ешкі,
Айыбына алты ешкі,
Басына қосақ,
Артына жетек,
Өзімен он үш ешкі.
Билік ақысы бір ат,
Хан саған еш нәрсе жоқ, -
депті Нау. Сонда хан күліп:
- Бір ат, он үш ешкі бер де, мына пәледен құтыл, - депті ұрыға. «Нау құрымай, дау құрымас» деген сөз содан қалыпты.
.....................................................................................................................
Нау жолаушылап келе жатса, өзненің арғы жағымен кетіп бара жатқан біреу:
- Насыбайың бар ма, тамыр? Мұрным қансып, өліп барам. Болса атып жіберші,- деп айғайлайды.
Нау қалтасынан шақшасын алып, еріннің қасына қағып- жіберіп, аузына салғанда, арғы беттегі жолаушы аттан ұшып түседі.Есін жиып, бергі бетке өтіп, Наудың шақшасынан насыбай алып тұрып:
- Шақшаңды маған қалат, тамыр болайық. Бір шақшаның қолқасына мен де жарармын,-деп қиылады.
- Нау шақшасын беріп, жаңа танысынның аты-жөнін сұрап қала барады. Күндердің күнінде шақшасының қолқасын сұрауға тамырын іздеп барады. Шақша тұтамдай сиыр мүйізінен жасалған қымбат шақша екен. Бірақ тамыры Науға қолқалаған затын бермейді. Қадалған жерінен қан алмай қоймайтын Нау тамырын ертіп барып, Барлыбай биге жүгінеді. Наудың даукес екенін білетін тамыры Барлыбай биге «осыны жеңіп бер» деп алдын ала аузын алып қояды.
Нау кірген соң Барлыбай:
- Сонша жерден ат арылтып келгендей, шақшаңда не қасиет бар еді?- деп сұрайды.
Нау сонда былай депті:
Шақшам жақсы еді,
Тау текенің мүйізінен істеген нақышты еді.
Қырық қой, төрт ат істеген кісінің ақысы еді.
Сексен маржан көзі бар еді,
Тоқсан қой, тоғыз ат болар деген
Істеген кісінің сөзі бар еді,
Осыны қимаймын деп,
Сонымды мына кісіге беріп едім,
Қыр қыстаймын деп балтамды алды,
Қалауым деп бөрте атымды алды,
Жау шапты деп төрт атымды алды,
Тілік құлақ сары атымды алды,
Сары атымның енесі- кішекентай ғана бием еді,
Жеті тұлпарға жиен еді.
Шақша алған кісі Наудың сөзіне сасып:
Қыстық қатты боларын лақ білер,
Күннің суық боларын құлақ білер.
Берген нәрсенің сиыр мүйізді екенін
Төрелігін беруіші өзі-ақ білер,-
дейді. Сонда Нау тұрып:
Қыстың қатты боларын тоқты білер,
Қара қойым жайылым, қақты білер.
Пара беріп қоймасаң барлекеңе,
Айтпаған сөз мәнісін боқты білер,-
дейді. Алғанымды біліп қойған екен деп қысылған төреші:
- Көп сөйлемей, шақшасын бер,-деп ақырыпты ана кісіге.

Кері қайту